E-Tüketici Haberleri

4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 17 nci maddesine istinaden kurulan Reklam Kurulu’na, ticari reklam ve ilânlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilânları incelemek ve inceleme sonucuna göre, 16 ncı madde hükümlerine aykırı reklam ve ilânları üç aya kadar tedbiren durdurma ve/veya durdurma ve/veya aynı yöntemle düzeltme ve/veya para cezası verme hususlarında yetkiler verilmiştir.

Bu kapsamda, Reklam Kurulu, gıda sektöründe yayınlanan reklamları kamu sağlığı üzerinde doğrudan etkisi olması nedeniyle titiz bir şekilde incelenmektedir. Reklam Kurulu tüketicilerin sağlıkve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının ticari reklam ve ilanlar vasıtasıyla zedelenmesini engellemek için gerekli tedbirleri almakla sorumludur.

Son zamanlarda, içeriğinde bitkisel bileşenler bulunan ve “Gıda Takviyesi” adı altında ithal edilen ya da yurtiçinde üretilerek satışa sunulan ürünlere ilişkin olarak değişik mecralarda yayımlanan ticari reklam ve ilanlarda, söz konusu ürünlerin, zayıflamaya veya kilo almaya yardımcı olduğunun, cinsel performansı artırıcı birtakım özelliklerinin bulunduğunun ve başta kanser olmak üzere, kolesterol, şeker, tansiyon, sedef, egzama, kalp, karaciğer, üriner ve genital sistem rahatsızlıkları gibi birçok hastalığı önleyebileceği veya tedavi edebileceği yönünde etkilere sahip olduğunun iddia edildiği gözlemlenmektedir.

Gıda ürünü olmaları nedeniyle piyasaya arzları Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın üretim veya ithalat iznine tabi olan, bir kısmı ise Bakanlıktan gerekli izni dahi almamış olan söz konusu gıda takviyesi kapsamındaki ürünlere ilişkin reklamlar, anılan sağlık beyanlarını içermek suretiyle 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda Ve Yem Kanunu ve ilgili mevzuatta bahsedilen; gıda ürünlerinin benzerlerinden üstün olduğu ve bu ürünlerin çeşitli hastalıkları önleyebileceği ya da tedavi edebileceği yönünde bildirim veya imada bulunmayı yasaklayıcı hükümlere aykırılık teşkil etmektedir.

Diğer taraftan, söz konusu reklam ve tanıtımlar, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun, reklam ve ilanların kanunlara uygun olması, tüketicileri yanıltıcı ve anlam karışıklığına yol açıcı eksik ve abartılı bilgilere yer verilmemesi, kamu sağlığını bozucu nitelikte olmaması şeklindeki hükümleri doğrultusunda, Mevzuata aykırı ve tüketicileri yanıltıcı olarak değerlendirilmektedir.

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 17 nci maddesi uyarınca oluşturulan Reklam Kurulu, bu tür reklam ve ilanlar üzerindeki incelemelerini sürdürmektedir. Ancak konuyla ilgili muhtemel tüketici mağduriyetlerinin önlenmesini teminen, aşağıdaki bilgilerin kamuoyuna sunulmasında fayda görülmüştür.

Yürürlükte bulunan Gıda Mevzuatına ait hükümler çerçevesinde, gıda takviyesi niteliğindeki bir ürünün, tıp literatüründe hastalık olarak kabul edilen ve hekim kontrolünde tedavi edilmesi gereken rahatsızlıkları önlemesi ya da tedavi etmesi ve bu ürünlere ait reklamlarda, gerçekte tedavi edici özelliklere sahip olsa dahi hastalık önleyici ya da tedavi edici iddialarda bulunabilmesi mümkün değildir. Kaldı ki, Reklam Kurulu tarafından yapılan incelemelerde, anılan reklamlarda ileri sürülen iddiaların çoğu zaman bilimsel olarak ispatlanamadığı tespit edilmektedir. Dolayısıyla, söz konusu ürünlere ilişkin olarak yayınlanan ve herhangi bir hastalığı önlediği ya da tedavi ettiği iddiaları içeren reklam ve ilanlara itibar edilmemesi, tüketicilerin ekonomik çıkarları ve kamu sağlığı açısından büyük bir önem taşımaktadır.

Diğer taraftan, bahsi geçen ürünlerin tanıtımlarında, “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Onaylı” gibi ifadelerin de dikkatle değerlendirilmesi, bu tür ifadelerin yalnızca üretim ya da  ithalat izni işlemlerine ilişkin olup, söz konusu ürünlerin, bahsedilen etkileri göstereceğine ilişkin bir onay teşkil etmediğinin bilinmesi gerekmektedir.

Bu tür ürünlerin satış ve pazarlamasını yapan ve bu amaçla tanıtım faaliyetinde bulunan reklam verenlerin, söz konusu tanıtımlarında, bahsi geçen ürünlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca verilen iznin dışındaki etki ve özelliklerine yer vermekten kaçınmaları ve tanıtımını yapmış oldukları ürünlerinin içeriğinde bulunan maddelerin genel kabul gören birtakım faydalarından bahsetme yoluyla ürüne ticari yönlendirme yapılmasının da Mevzuata aykırı olacağının bilinmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra, anılan tanıtımlarda “İlaç Değildir.” ya da “Doktorunuza Danışınız.” gibi ek uyarıların yapılmasının da, söz konusu tanıtımların  Mevzuata aykırılığını gidermeyeceğinin bilinmesi, reklam verenlerin idari yaptırımlarla karşılaşmamaları noktasında önem arz etmektedir.
Reklam Kurulu’nun gıda sektöründe yayınlanan reklamlara ilişkin olarak çalışmaları hakkında aşağıdaki istatistiki bilgilerin verilmesinde fayda görülmüştür.

2011 yılında Reklam Kurulunda görüşülen 855 adet dosyanın 92 adedi gıda sektöründe yayınlanan reklamlara ilişkindir. Bu dosyalardan 87 adedi mevzuata aykırı bulunmuş olup, bu dosyalardan 15 adedi için idari para + durdurma cezası, 72 adedi için ise durdurma cezası verilmiştir. Uygulanan idari para cezası miktarı yaklaşık 1 milyon TL’dir.

Gıda takviyesi niteliğindeki ürünlerin tanıtımını yapmakta olan bir reklam veya ilanın, yukarıdaki Mevzuata aykırılık unsurlarını içerdiğinin düşünüldüğü durumlarda, Reklam Kurulu Başkanlığı, “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Eskişehir Yolu 9. Km. TOBB İkiz Kuleler C Blok 16. Kat, Ankara” adresine yazılı olarak veya www.tuketici.gov.tr internet adresinin “Reklam Şikayetleri” linki kullanılmak suretiyle elektronik ortamda başvuru yapılabilir.

 

E-Tüketici Haber Başlıkları:

  Not: Tüm RSS Servis linkleri için tarayıcınızda görülen linke tıklayınız veya tercih ettiğiniz kaynak arayıcılığıyla abone olmak için linki kopyalayınız.

• e-Tüketici: Türkçe RSS Okuyucusu
  (Türkçe yayınlanan üye haber okuyucularını bu RSS okuyucusu birleştirir.)